به نقل از «اقتصاد آنلاین»

تعداد دانشجوهای‌ایرانی‌مهاجر چقدر تغییر کرده‌است؟ +نمودار

تاریخ انتشار: ۷ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۸۲۶۳۸۰

آمارهای مختلف نشان می‌دهد رتبه پایین شاخص جابجایی دانشجویان ایران بیشتر به علت تعداد کم دانشجوهای خارجی در ایران است نه فرار مغز‌ها.

«من عاشق علم هستم، در دوران دبیرستان یادگیری علم در ایران آسان بود؛ شما تقریبا آزاد بودید که هرکاری انجام دهید و ظلم زیادی هم در این حوزه انجام نمی‌شد، تحصیلات بعد از لیسانس در ایران سخت‌تر می‌شود، تا آن زمان شما می‌توانید تا آن موقع یک دوره آموزش عالی فوق‌العاده‌ای داشته باشید؛ اما پس از آن ناگهان متوجه می‌شوید فرصت‌های تحقیقی و کاری در ایران بسیار کم است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

»

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبر آنلاین، این یکی از دلایل سام سینایی، متخصص ‌زیست‌شناسی نظری در یک برنامه کامپیوتری دانشگاه «ام آی تی» آمریکا، برای رفتن از ایران است. او خطر جنگ، نرخ تورم بسیار بالا، تحریم‌ها علیه ایران و ... را دیگر دلایل «فرار مغزها» از ایران می‌داند.

به گفته صندوق بین‌المللی پول، بیکاری، سطح پائین درآمد اساتید و نخبگان، نارسایی‌های مالی و اداری، کمبود امکانات تخصصی علمی و بی‌ثباتی از جمله دلایل اصلی مهاجرت ایرانیان است.

مسئله فرار مغز‌ها از ایران مسئله جدیدی نیست، در دهه‌های گذشته آمار مهاجرت دانشجویان و نخبگان از کشور به شدت افزایش پیدا کرده به خصوص در دوره 8 ساله دولت محمود احمدی نژاد این آمار به شدت زیاد شد.

اما بر اساس تحقیق اخیر پژوهشکده مطالعات فناوری در چند سال اخیر وضعیت فرار مغزها در ایران روبه بهبود است و وضعیت بهتری نسبت به برخی از کشورها دارد.

وضعیت دانشجویان مهاجر

در این گزارش آمده است که شاخص جابجایی بین‌المللی دانشجویان (نسبت تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در خارج از کشور به همه دانشجو‌های آموزش عالی آن کشور)، نرخ جابجایی دانشجویان ایرانی یک درصد است و کشورهایی مانند مالزی، عربستان و چین با نرخ قابل توجهی بالای ایران قرار دارند؛

تعداد مهاجران تحصیل کرده ایرانى هم مانند دیگر کشورها از سال ٢٠٠٠ تا ٢٠١١ افزایش زیادى داشته است و از ٢٨٩ هزار نفر به بیش از ۴۰۰ هزار مفر رسیده است. البته همانطور که در جدول مشخص است نرخ مهاجرت افراد تحصیل کرده ایران بر خلاف اکثر کشورها افزایش پیدا کرده و از ٤ درصد به ٧ درصد رسیده است.

گفتنى است رتبه ایران در تعداد مهاجران تحصیل کرده از سال ٢٠٠٠ تا ٢٠١١ تغییر چندانى نکرده و از ۱۵ به ۱۶ رسیده ااست.

جدول مقایسه تعداد خالص دانشجویان ایرانی در کشورهای خارجی

همانطور که در این نمودار مشخص است، از سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۶) به بعد میزان مهاجرت دانشجویان ایرانى به شدت افزایش پیدا کرد و تعداد دانشجوهاى مشغول به تخصیل ایرانى در دیگر کشورها از ۲۴ هزار نفر به از ۵۰ هزار نفر رسید. اما در چند سال گذشته رشد تعداد دانشجویان مهاجر ایرانى متوقف شده و حتى مقدار اندکى کانش هم پیدا کرده است. بر اساس آخرین آمار از سال ۲۰۱۵ ایران با ۴۸۰۶۷ گردشگر از کشورهایى مثل عربستان و مالزى تعداد دانشجوهاى مهاجر کمترى دارد.

نرخ ناخالص ثبت نام در آموزش عالی خارج از کشور به نسبت دانشجویان هر کشور که خارج از آن کشور به تحصیل مشغول هستند به جمعیت در سن تحصیلات دانشگاهی آن کشور اطلاق می شود. با مقایسه وضعیت ایران با کشورهای هدف می توان دریافت که سهم دانشجویان ایرانی در مقایسه با تعدادی کشور منتخب قابل قبول، اما با شیب کمی در حال رشد است.

رتبه بد دانشگاه های ایرانی در پذیرش دانشجوی خارجی

البته در رابطه با حضور دانشجویان خارجی در دانشگاه های ایرانی، رتبه خوبی نسیب آموزش عالی ایران نشده است. در این رابطه در تحقیق پژوهشکده مطالعات فناوری آمده است؛ «میزان شاخص جابجایی دانشجویان آموزش عالی از دیگر کشورها ( سهم دانشجویان خارجی در هر کشهور به کل دانشجوهای آموزش عالی آن) برای ایران در سال 2015 ،برابر با 0.287 درصد بود که این میزان نشان می‌دهد وضعیت ایران تنها نسبت به کشور چین (0.284 درصد) بهتر است و در مقایسه با مالزی و عربستان سعودی که به ترتیب این نسبت برای آنها برابر با 7.369 درصد و 4.783 درصد است ایران وضعیت خوبی ندارد، این نشان می‌دهد توجه به جذب دانشجویان خارجی و بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌ها،اقدامی مهم در برخی از کشورهای مورد بررسی به ویژه مالزی و عربستان سعودی است.»

به طور کلی اغلب کشورهای مشابه در تلاش برای ایجاد توازن نسبی میان دانشجویان ورودی و خروجی هستند و برای برای بررسی این مسئله تراز خالص جابجایی دانشجویان بین‌المللی یعنی تعداد دانشجویان بین‌المللی ورودی منهای تعداد دانشجوهای بین‌المللی یک کشور در دیگر کشورها مورد بررسی قرار می‌گیرد، که شرایط ایران در مقایسه با دیگر کشورهای مورد مطالعه در این تحقیق به این شکل است:

گفتنی است وضعیت ایران در رابطه با این شاخص هم از سال 2012 میلادی یعنی سال 1391 به بعد این وضعیت روبه بهبود است.

با وجود این بهبود این روند، ایران همچنان از سال 2007 میلادی یا سال 1385 به بعد رتبه آخر را در رابطه با تراز خالص دانشجویان بین‌المللی دارد که علت این موضوع بیش از اینکه فرار مغزها باشد کمبود دانشجوهای بین‌المللی در ایران است.

در این رابطه در تحقیق پژوهشکده مطالعات فناوری آمده است: «رقم منفی ایران بیشتر از اینکه به تعداد دانشجویان ایرانی مشغول به تحصیل در سایر کشورها مربوط باشد، به تعداد کم دانشجویان خارجی در داخل ایران برمی‌گردد.»

در واقع بر اساس اطلاعات یونسکو شاخص جابجایی بین المللی دانشجویان آموزش عالی به دیگر کشورها در ایران که حاصل تقسیم تعداد دانشجویان هر کشور که مشغول به تحصیل در خارج از کشور به کل دانشجویان آموزش عالی آن کشور است، در ایران نسبت به دیگر کشورها میزان کمتری دارد.

اما از سویی دیگر ایران در شاخص جابجایی دانشجویان آموزش عالی از دیگر کشورها هم یکی از رتبه‌های آخر را دارد که این از جمله دلایل میزان پایین تراز خالص دانشجویان ایران است.

در شاخص جابجایی دانشجویان آموزش عالی از دیگر کشورها در سال 2015

مسئله‌ای دیگر در رابطه با فرار مغزها؛ مهاجرت

مهاجرت هم یکی دیگر از مسائل مهم در رابطه با فرار مغزها است؛ بر اساس داده‌های ارائه شده در گزارش سازمان ملل متحد، وضعیت ایران در نرخ خالص مهاجرت (تعداد افراد ورودی به یک کشور منهای تعداد افراد خروجی از آن بر مبنای هر 1000 نفر جمعیت)، در سالهای گذشته رو به افزایش بوده است. هر چه این شاخص منفی‌تر باشد، یعنی تعداد افراد مهاجر آن کشور نسعبت بعه تعداد ورودی‌ها به آن کشور بیشتر است.

در رابطه با این شاخص، ایران در این شاخص در سال 2016 دارای رتبه 197 در میان کل کشورهای بررسی شده بود، این یعنی جمعیت ایران با مهاجرت تغییر چندان زیادی نمی‌کند.

در واقع از سال 2010 میلادی نرخ خاص مهاجرت ایران با کشورهایی مانند مالزی، چین، عربستان سعودی فرق چندانی ندارد، پیش از آن سال‌ها ایران در نرخ مهاجرت هم مانند نرخ خالص دانشحوهای بین المللی رتبه پایینی داشت.

گفتنی است در سال 2015 میلادی در مجموع یک میلیون و 120هزار مهاجر ایرانی به کشورهای دیگر مهاجرت کردند که این حدودا دو برابر میزان مهاجرت ایرانی ها در سال 1990 است، همچنین مقصد اکثر این مهاجران کشورهای توسعه یافته است. در این رابطه، در این تحقیق که ایران را با چند کشور دیگر مقایسه کرده آمده است:

« 90 درصد مهاجران ایرانی به کشورهای توسعه یافته مهاجرت کرده اند که از این 90 درصد 45 درصد به آمریکای شمالی و 40 درصد به اروپا رفته‌اند، در بین کشورهای منتخب، ایران بعد از ترکیه بیشترین درصد مهاجرکنندگان به کشورهای توسعه‌یافته را دارد و بعد از ایران کشورهای کره جنوبی، افریقای جنوبی و برزیل با فاصله‌های نه چندان کم پایین تر ایران قرار دارند.»

در واقع 10 مقصد اول گردشگران ایرانی از این قرار است:

منبع: اقتصاد آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۸۲۶۳۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش حضور دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، سیداحمد فاضل‌زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: پایگاه رتبه بندی تایمز یکی از نظام‌های رتبه‌بندی معتبر در سطح بین المللی است که در سال ۲۰۱۳ میلادی برای اولین بار رتبه بندی دانشگاه‌های آسیایی را در کنار رتبه بندی‌های بین المللی خود انجام داد.

وی افزود: در گزارش اخیر رتبه بندی دانشگاه ­های آسیایی سال ۲۰۲۴ از ایران تعداد ۷۳ دانشگاه حضور داشته اند که ۴ دانشگاه کشور در میان ۱۰۰ دانشگاه برتر آسیا قرار گرفته اند. رتبه بندی آسیایی تایمز در سال ۲۰۲۴، تعداد ۷۳۹ دانشگاه را از ۳۱ کشور در بردارد. همانند سال‌های گذشته، کشور ژاپن با ۱۱۹ دانشگاه بیشترین تعداد دانشگاه را در این رتبه بندی دارد و هند با ۹۱ موسسه در رتبه بعدی قرار دارد. رتبه‌های اول تا دهم در جدول ۱ قابل مشاهده است.

 

رئیس موسسه ISC گفت: سهم ایران از نظر تعداد دانشگاه‌های رتبه بندی تایمز آسیایی ۲۰۲۴، ۷۳ دانشگاه است که در حدود ۱۰ درصد دانشگاه‌های این رتبه بندی را شامل می‌شود که در جدول ۲ قابل مشاهده است.

جدول ۲: تعداد دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی تایمز آسیا در سال‌های مختلف

 

فاضل زاده افزود: در رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴، تعداد ۷۳ دانشگاه از ایران حضور دارند. دانشگاه‌های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، تهران و صنعتی شیراز به ترتیب رتبه اول تا پنجم ایران را کسب کردند. نتایج دانشگاه‌های ایران در جدول ۳ قابل مشاهده است.

جدول ۳: جایگاه دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی تایمز کشور‌های آسیایی سال ۲۰۲۴

 

عملکرد دانشگاه‌های کشور‌های اسلامی قاره آسیا در رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴

رئیس موسسه ISC گفت: از میان کشور‌های اسلامی قاره آسیا، در مجموع ۳۰۶ دانشگاه از ۱۷ کشور اسلامی در رتبه بندی ۲۰۲۴ حضور دارند این در حالی است که در رتبه بندی ۲۰۲۳ این تعداد ۲۵۳ دانشگاه بوده است. از لحاظ تعداد حضور دانشگاه، کشور ترکیه و ایران به ترتیب با ۷۵ و ۷۳ دانشگاه، بیشترین حضور را داشته اند.

 

دانشگاه‌های کشور‌های اسلامی با رتبه ۱۰۰ و کمتر، در رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴ در جدول ۴ قابل مشاهده است.

جدول ۴: دانشگاه‌های برتر کشور‌های اسلامی در رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴

 

 روش شناسی رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴

فاضل زاده گفت: روش شناسی رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴ مانند رتبه بندی جهانی تایمز، به طور قابل توجهی تغییر کرده است. تعداد شاخص‌های مورد استفاده از ۱۳ به ۱۸ شاخص رسیده است با این حال مانند روش­شناسی پیشین، شاخص­های عملکردی در ۵ معیار کلی قرار دارند: آموزش، پژوهش، کیفیت پژوهش، چشم انداز بین المللی و صنعت. جدول ۵ شاخص‌های مورد استفاده در هر معیار را نشان می­ دهد.

وی افزود: روش شناسی این رتبه بندی همانند روش شناسی رتبه بندی جهانی تایمز است با این تفاوت که در رتبه بندی دانشگاه‌های آسیایی این شاخص‌ها جهت رتبه بندی دانشگاه‌های آسیایی مجددا تنظیم و وزن دهی می‌شوند.

جدول ۵. معیار‌ها و شاخص ­های رتبه بندی آسیایی تایمز ۲۰۲۴